Slechts af en toe een duivels dilemma
Het schijnt dat wij per dag ongeveer 40.000 keuzes maken. Volgens habitsatwork.nl komt er elke 1,5 seconde wel een gedachte voorbij en bij al die gedachten maak je de keuze hem te verwerpen of niet. Het lijkt mij zelf wat veel, elke 1,5 seconde een nieuwe gedachte. Ik weet dat ik vaak snel kan denken, maar zo snel lijkt me ook weer niet. Maar veel zullen het er ongetwijfeld zijn.
Ten eerste zijn er de onbewuste keuzes, die je de hele dag maakt. Je wordt bijvoorbeeld wakker van de wekker, besluit om hem uit te doen of hem nog even te laten rinkelen, je kiest ervoor je om te draaien of uit bed te stappen, je stapt eerst met je rechter en dan met je linkerbeen uit bed of andersom, je doet het licht aan of laat hem uit, je gaat naar de wc en kiest als man om staande of zittend te plassen, als vrouw scheelt dat weer een keuze en ga zo maar door. Dit zijn allemaal korte termijn keuzes.
Ten tweede heb je bewuste keuzes. Je denkt actief na in een poging om een juiste keuze te maken. Je probeert dan een keuze te maken en hoopt op een goede afloop. Dus trek ik vandaag een jas aan of niet. Geen jas kan betekenen dat ik het toch in de loop van de dag koud krijg en wel een jas kan zorgen voor het de hele dag meezeulen van mijn jas als het weer toch zonniger is dan ik had verwacht. Zo heb ik zelf een hekel aan benzine tanken. Ik maak dus regelmatig een keus om te gaan tanken, waar ik geen zin in heb, of het tanken uit te stellen, met de kans dat ik uiteindelijk terecht kom bij een duur tankstation, omdat ik op mijn dashboard een bericht heb ontvangen dat ik nog maar een paar kilometer te gaan heb, voordat mijn benzine op is. Dat geeft dan weer stress door de gedachte ‘stel dat ik het niet haal tot het volgende tankstation en langs de weg kom te staan’. Gelukkig is me dat in 45 jaar autorijden nog nooit gebeurd, maar één keer kan de eerste keer zijn.
Keuzes maken of liever gezegd het uitstellen van het maken van een keuze kan veel spanning opleveren, de zogenaamde ‘keuzestress’. Hier heb je vooral last van als je te veel keuzes moet maken in een korte tijd, of als de gevolgen niet goed zijn te overzien.
Soms is het handig om door routine je aantal keuzemomenten te beperken. Eet je elke dag 2 appels, dan hoef je niet steeds na te denken over de vraag hoeveel appels je op een dag eet en of je een appel niet moet vervangen door ander fruit. Zelfs het eten van appels op een vast tijdstip, bijvoorbeeld 1 bij je ontbijt en 1 bij je lunch scheelt een hoop gedoe. Zo verminder je de keuzestress door vaste gewoontes en rituelen, bijvoorbeeld wanneer, waar en hoelang poets je je tanden, hoe vaak en wanneer bel je je bejaarde moeder, welke was stop je bij elkaar en hoe heet zet je dan de wasmachine, welk wasmiddel gebruik je en hoeveel en waar hang je je was op of welke was droog je al dan niet in de wasdroger.
Veel keuzes zijn niet goed onderbouwd en als we dat accepteren en ervan uitgaan dat we op bepaalde terreinen best wat aan mogen rotzooien hebben we een meer ontspannen bestaan dan wanneer we vinden dat we elke keuze rationeel moeten kunnen onderbouwen. Ga daar maar aanstaan, 40.000 keer per dag.
Soms zijn we ook bang om keuzes te maken vanwege het risico een verkeerde keuze te maken. Sommige mensen maken overal lijsten van met voors en tegens, gaan overal heen om advies in te winnen en maken dan een keuze, maar hebben stress van het idee dat de keuze ook kan leiden tot vervelende gevolgen, tot dikke spijt of veel kritiek van de omgeving. Om dit te voorkomen maken sommige mensen het liefst zo weinig mogelijk keuzes, dat is dan op zich ook weer een keus, met de nodige gevolgen.
Soms zijn er duidelijk goede en slechte keuzes. Een voorbeeld is ons eet- en beweeggedrag. Ongezond eten en weinig bewegen is slecht, tenminste als je het altijd zo doet. Af en toe een ‘ongezonde leefstijl dag’ kan geen kwaad.
En natuurlijk kun je ook spijt hebben van grote en belangrijke keuzes die je gemaakt hebt, bijvoorbeeld de verkeerde opleiding gekozen, het verkeerde huis gekocht, de verkeerde man getrouwd. Dan komt het eropaan, of je jezelf anders kunt gaan verhouden tot deze keuze of alsnog een andere keuze moet maken, om het leven leefbaar te houden.
We zitten dan al in de buurt van ‘duivelse dilemma’s’. Een duivels dilemma wordt omschreven als ‘het ergste en meest ingewikkelde dilemma wat je je kunt bedenken’, ook wel genoemd het kiezen tussen twee kwaden. Gelukkig hoeven wij dat in ons leven niet elke dag te doen.
Bekende dilemma’s zijn: liever de rest van je leven doof of de rest van je leven blind, of liever geen armen of geen benen. Ik ken niemand die ooit voor een dergelijke keuze is gesteld, maar het is wel aardig om daarover eens van gedachten te wisselen.
Laatst had ik voor een groep volwassenen een lijst met duivelse dilemma’s gemaakt, voor een deel zelf verzonnen en voor een deel hier en daar wat bij elkaar gegoogeld, onder anderen op ‘dilemmaopdinsdag.nl’. Leuk te gebruiken voor een feestje waar het een beetje stilvalt of voor een gezellige avond met vrienden (met humor).
Ik zal hier een paar opschrijven.
- Je hebt elke dag een zwerm vliegen om je hoofd of je neemt altijd een kliko mee als je boodschappen gaat doen.
- Je hebt een kalkoenenlel of je mag jezelf alleen nog maar wassen met knakworsten sap.
- Je hebt altijd een zwaailicht op je hoofd of je mag nooit meer in de kerk komen.
- Je moet altijd hardop ‘U zij de Glorie’ zingen om je telefoon te ontgrendelen of je mag alleen nog boodschappen doen in een tankstation.
Veel plezier ermee. Voorkom te veel keuzestress, door zowel te vertrouwen op je intuïtie en je verstand en blijf belangrijke keuzes niet uitstellen. Een pauze om de tijd te nemen om een keuze te maken is prima, maar keuzes blijven uitstellen is vaak niet de beste keuze.
